Bee Active

Το μέλι είναι μια πυκνή υδατική διάλυση διαφόρων ουσιών συμπεριλαμβανομένων ανόργανων ιόντων, ιχνοστοιχείων, απλών και σύνθετων ζαχάρων, καθώς επίσης και ουσιών που βρίσκονται σε κολλοειδή διασπορά όπως είναι οι μακρομοριακές ενώσεις πρωτεϊνών και πολυζαχαριτών, ενζύμων, οργανικών οξέων, αρωματικών ουσιών, γυρεόκοκκων κ.α. Οι ουσίες αυτές οι οποίες βρίσκονται σε δυναμική ισορροπία αλληλεπιδρούν με την πάροδο του χρόνου και μεταβάλλουν τη φύση και τη δομή του μελιού. Έτσι, ένα μέλι που αμέσως μετά την παραγωγή του είναι ρευστό, αργότερα μπορεί να κρυσταλλώσει σε χρόνο που εξαρτάται από τη χημική του σύνθεση και την περιεκτικότητά του σε γυρεόκοκκους, κομμάτια από κερί, κ.α. Το χρώμα επίσης το οποίο είναι αντιπροσωπευτικό της φυτικής του προέλευσης εξαρτάται από πληθώρα παραγόντων που έχουν σχέση με το περιβάλλον, το φυτό, την μέλισσα, τον μελισσοκόμο και επηρεάζεται από τον χρόνο αποθήκευσής του. Το ίδιο και η περιεκτικότητά του σε υγρασία, η συγκέντρωση της οποίας μπορεί να περιορίσει ή να βοηθήσει ώστε να αναπτυχθούν οι ωσμόφιλες ζύμες που περιέχει (Θρασυβούλου).

Το μέλι χωρίζεται σε δύο κατηγορίες ανάλογα με την προέλευσή του. Έτσι, το μέλι μπορεί να προέρχεται από το νέκταρ των λουλουδιών και είναι αυτό που συλλέγεται από τις μέλισσες απευθείας από τα φυτά (μέλι ερείκης, πολύκομπου, ακακίας, πορτοκαλιάς, θυμαριού, παλιουριού, κ.α.). Η δεύτερη κατηγορία είναι το μέλι που προέρχεται από μελιττώματα. Το μέλι αυτό το συλλέγουν οι μέλισσες αφού προηγηθεί η εργασία άλλων εντόμων σε φυτά και δέντρα. Το μέλι μελιττωμάτων έχει συνήθως υψηλότερη υργασία και κρυσταλλώνει πιο αργά. Τα κυριότερα μέλια μελιττωμάτων είναι το πευκόμελο, το μέλι ελάτης, μέλι βελανιδιάς κ.α.

Η κρυστάλλωση

Η κρυστάλλωση του μελιού είναι μια φυσική διεργασία που συμβαίνει σε όλα τα είδη μελιού σε διαφορετικό χρόνο. Το μέλι ανάλογα με τη φυτική του προέλευση και την χημική του σύνθεση, κρυσταλλώνει γρήγορα, αργά ή καθόλου. Από τους παράγοντες που επηρεάζουν την κρυστάλλωσή του, οι κυριότεροι είναι:

α) Η συγκέντρωση της γλυκόζης. Όσο περισσότερη γλυκόζη περιέχει, τόσο γρηγορότερα κρυσταλλώνει.

β) Η υγρασία. Όσο λιγότερη υγρασία έχει το προϊόν, τόσο γρηγορότερα κρυσταλλώνει.

γ) Πυρήνες συμπύκνωσης. Γύρη, κεριά, κρύσταλλοι γλυκόζης και άλλα στερεά στη σύσταση του μελιού, αποτελούν πυρήνες συμπύκνωσης που επιταχύνουν την κρυστάλλωση.

δ) Οι θερμοκρασίες συντήρησης. Η ευνοϊκότερη θερμοκρασία για την κρυστάλλωση είναι οι 14^ο C και χαμηλότερα. Το μέλι αν καταψυχθεί παραμένει σε ρευστή μορφή.

Για την ρευστοποίηση του κρυσταλλωμένου μελιού προτείνεται η θέρμανσή του με τη διαδικασία του μπεν-μαρί σε θερμοκρασία μικρότερη των 45^ο C για μεγάλο χρονικό διάστημα (24-48 ώρες) ή η τοποθέτησή του τον χειμώνα κοντά στο καλοριφέρ.

Το χρώμα

Το χρώμα του μελιού ποικίλει, ωστόσο η βασική διάκριση είναι το ανοιχτόχρωμο και το σκουρόχρωμο. Το χρώμα εξαρτάται από το είδος του/ων φυτού/ών που συλλέχθηκε, από την υγρασία του, τη θερμοκρασία του κ.α. Το σκουρόχρωμο μέλι είναι πιο πλούσιο σε ιχνοστοιχεία.

Θρεπτική – θεραπευτική του αξία

Ως γνωστόν το μέλι αποτελεί μία πλούσια τροφή που θα πρέπει να υπάρχει στην καθημερινότητά μας. Η θεραπευτική του επίδραση βασίζεται στη μη τοξικότητα του στον ανθρώπινο οργανισμό, ακόμα και αν καταναλωθεί σε μεγάλες ποσότητες, στη μεγάλη θρεπτική και θερμιδική του αξία και στην αντιμικροβιακή και αντιοξειδωτική του δράση. Η κατανάλωση του μελιού διευκολύνει την απορρόφηση άλλων τροφών, κυρίως λόγω της παρουσίας των ενζύμων όπως η αμυλάση, ενώ ασκεί ευνοϊκή επίδραση στην ανάπτυξη (βάρος-ύψος) βρεφών και παιδιών, βελτιώνοντας την απορρόφηση του ασβεστίου και του μαγνησίου στον οργανισμό τους. Περιέχει σίδηρο, και βιταμίνες Β6 και Β9, ελαττώνει την οξύτητα γαστρικών υγρών ανακουφίζοντας άτομα που πάσχουν από έλκος και γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, καταπραϋνει τον βήχα, έχει αντιπυρετική δράση, υπακτική, εντεροπροστατευτική και καρδιοπροστατευτική δράση, αξιοσημείωτη επουλωτική δράση, βελτιώνει τη λειτουργία του εγκεφάλου και έχει διουρητικές ιδιότητες (Γούναρη 2004).